Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

• biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
• abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
• antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Przeczytaj więcej o ochronie lasu

Obecnie na kondycję, stan zdrowotny i sanitarny lasu coraz częściej istotny wpływ mają czynniki klimatyczne, takie jak susze, powodzie i huragany. Synergiczne oddziaływanie niekorzystnych czynników biotycznych i abiotycznych powoduje szkody, które na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia przybrały w Beskidach rozmiar klęski ekologicznej. W listopadzie 2004 roku huraganowe wiatry wyrządziły ogromne szkody w drzewostanach, tylko na terenie Nadleśnictwa Węgierska Górka, wywróceniu, bądź złamaniu uległy drzewa o masie ponad 50 tys. M3. Szkody o charakterze powierzchniowym objęły około 250 ha lasu. W styczniu 2007 r. lasy Nadleśnictwa Węgierska Górka ponownie ucierpiały od huraganowego wiatru.  

W roku 2006 zanotowano trwającą wiele tygodni letnią suszę połączoną z wysokimi temperaturami. Wywołany nią dotkliwy stres hydro-termiczny wpłynął bardzo niekorzystnie na stan zdrowotny drzew. Najbardziej ucierpiały świerczyny górskie, szczególnie w Beskidzie Śląskim i Żywieckim, gdzie doszło do uaktywnienia się choroby opieńkowej. W przypadku świerka silnie zredukowane wrażliwe na brak wody systemy korzeniowe zostały szybko opanowywane przez patogena, do śmierci drzew dochodziło często nawet bez udziału szkodników wtórnych, co było skutkiem suszy fizjologicznej. W związku z tym, że sytuacja zdrowotna świerczyn górskich uległa w lipcu 2006 roku dramatycznemu pogorszeniu, nadleśnictwa beskidzkie zmuszone zostały do uruchomienia nadzwyczajnych działań ratowniczych, by ograniczyć obserwowany równolegle w wielu drzewostanach gradacyjny rozród najgroźniejszego szkodnika wtórnego świerka - kornika drukarza.