Wydawca treści Wydawca treści

Rezerwaty przyrody

Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną. Spośród 1441 rezerwatów, które mamy obecnie w Polsce, 671 to rezerwaty leśne o łącznej powierzchni ponad 61 tys. ha. Rezerwaty stanowią 1,6 proc. powierzchni lasów zarządzanych przez LP.


Rezerwat Romanka

Został powołany w 1963 roku w rejonie szczytu Romanka (1366 m n.p.m.) w Beskidzie Żywieckim, w celu zachowania pierwotnego fragmentu dawnej puszczy karpackiej w postaci górnoreglowego boru świerkowego. Powierzchnia rezerwatu wynosi blisko 125 ha (w 2005 roku poszerzono obszar rezerwatu o 25 ha). Na terenie Nadleśnictwa Węgierska Górka zajmuje powierzchnię 60,02 ha i znajduje się na terenie leśnictwa Żabnica. Pozostała część rezerwatu mieści się w granicach Nadleśnictwa Jeleśnia. Rezerwat obejmuje podszczytowe partie Romanki (wysokości od 1150 m n.p.m. do 1366 m n.p.m.).

Na terenie rezerwatu wyróżniono liczne zbiorowiska leśne : zespół górnoreglowego boru świerkowego Plagiothecio-Piceetum tatricum, dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego Abieti- Piceetum montanum, kwaśnej buczyny górskiej Luzolo luzuloidis-Fagetum oraz zbiorowiska nieleśne. 

W warstwie runa spotykane są liczne rośliny chronione: ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), omieg górski (Doronicum austriacum), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum) oraz widłak wroniec (Huperzia selago).

Na obszarze rezerwatu ochronie podlegają fragmenty naturalnego drzewostanu świerkowego regla górnego w różnych stadiach i fazach rozwojowych. Można zaobserwować tutaj dorodne okazałe drzewostany ze świerkiem, którego wiek dochodzi do 250, a nawet 300 lat,  jak również pozbawione drzew partie szczytowe Romanki. To najlepszy obraz dla naturalnych procesów rozpadu drzewostanu i ich odnawiania młodym pokoleniem.

Rezerwat Romanka jest bardzo cenny ze względów przyrodniczych, to na jego obszarze występują największe polskie drapieżniki : jak wilk (Canis lupus), niedźwiedź (Ursus arctos) czy ryś (Lynx lynx). Dodatkowym atutem jest obecność rzadkiego kuraka leśnego – głuszca (Tetrao urogallus).


Rezerwat Lipowska

Powołano w 2008 roku, obejmuje swoim zasięgiem szczyt oraz północno-zachodnie i południowo-wschodnie stoki Lipowskiej (1324 m n.p.m.) oraz Rysianki (1332 m n.p.m.) w Beskidzie Żywieckim. Rezerwat utworzono w celu ochrony i zachowania systemu torfowisk wysokich oraz fragmentów górnoreglowego boru świerkowego Plagiothecio-Piceetum tatricum. Powierzchnia rezerwatu na terenie Nadleśnictwa Węgierska Górka wynosi 35,12 ha i znajduje się w leśnictwie Boracza. Pozostała część rezerwatu położona jest na terenie Nadleśnictwa Ujsoły.

Torfowisko to zbiorowisko roślinne, w miejscu którego z obumarłych szczątków roślinnych tworzy się torf. Torfowiska wysokie powstają najczęściej w obniżeniach terenu, gdzie brak jest odpływu wody. Cechuje je odczyn kwaśny i mała zawartość składników odżywczych. Torfowiska wysokie zwane są również mszarami lub rojstami i w górach spotykane są bardzo rzadko, dlatego te występujące na Hali Lipowskiej uznano za osobliwość Beskidu Żywieckiego. 

Torfowiska na wierzchowinie lipowskiej porośnięte są karłowatymi świerkami, a wśród trzęsawisk pojawiają się liczne oczka wodne. Drzewostan tworzy świerk o charakterystycznym pokroju korony, ugałęziony do samej ziemi, różniący się wyraźnie od pokroju świerka pochodzenia sztucznego w reglu dolnym. Taki świerk pochodzenia naturalnego jest znamienny dla pierwotnej puszczy karpackiej i dzięki swojemu pochodzeniu oparł się presji klęski gradacyjnej kornika drukarza 

Spośród występujących roślin naczyniowych na szczególną uwagę zasługują rośliny alpejskie oraz rośliny bagienne: żurawina błotna (Oxycoccus pallustris), modrzewnica zwyczajna (Andromeda polifolia) oraz borówka bagienna (Vaccinium uliginosum). Ponadto spotykane są: ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea), liczydło górskie (Streptopus amplexifolius), widłaki : jałowcowaty (Lycopodium annotinum) i wroniec (Huperzia selago), objęte ochroną gatunkową oraz liczne gatunki mchów.

Obszar ten, podobnie jak rezerwat Romanka jest miejscem występowania rzadkiego kuraka leśnego głuszca (Tetrao urogallus) oraz takich drapieżników, jak wilk (Canis lupus), niedźwiedź (Ursus arctos) czy ryś (Lynx lynx).


Rezerwat Kuźnie

Kuźnie to rezerwat przyrody nieożywionej, powołany w 1995 r. dla zachowania zgrupowania osuwisk skalnych, form skałkowych, jaskiń oraz drzewostanu świerkowego porastającego południowo-wschodnie stoki góry Murońka (1021 m n.p.m.) w Beskidzie Śląskim. Powierzchnia rezerwatu wynosi 7,22 ha i położona jest w całości na terenie gminy Lipowa, we wsi Twardorzeczka, w leśnictwie Morońka, na wysokości 800 do 1010 m n.p.m.

Osobliwością przyrodniczą rezerwatu są osuwiska bloków skalnych występujące w dolnej i środkowej części rezerwatu, natomiast w części górnej charakterystyczna jest obecność wychodni skalnych w postaci ambon oraz baszt, występujących pojedynczo lub tworzących skupiska. Ogółem znajduje się tutaj 10 wychodni skalnych w formie ambon, 2 w kształcie baszt oraz liczne blokowiska i bloki skalne.

Ambona - grupa skalna złączona swoimi podstawami i blokami ze stokiem góry.

Baszta - duża forma skalna, wolnostojąca w kształcie bryły.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 5 jaskiń ( Chłodna, Pod Balkonem, Niska , W trzech kamieniach, w Morońce) i 2 schronisk skalnych, głównie pochodzenia osuwiskowego. Największe z jaskiń to : Jaskinia Chłodna ( długość 117 m, głębokość17 m) oraz Jaskinia Pod Balkonem (długość 45 m, głębokość 10 m), które objęte są ochroną pomnikową od 1993 roku.  

Podłoże geologiczne na terenie rezerwatu tworzą piaskowce warstw godulskich, z wkładkami zlepieńców o otoczakach dochodzących do 20 cm, określane również mianem zlepieńców z Malinowskiej Skały. 

Teren rezerwatu porasta zbiorowisko dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego Abieti-Piceetum montanum, z dominującym w warstwie drzew świerkiem (Picea abies) i domieszkami jodły (Abies alba) , buka (Fagus sylvatica), jaworu (Acer pseudoplatanus). W warstwie runa występuję gatunki o niewielkich wymaganiach siedliskowych : borówka czarna (Vaccinium myrtillus), trzcinnik leśny (Calamagrostis arundinacea), śmiałek pogięty (Deschampsia flexuosa) i narecznica szerokolistna (Dryopteris dilatata). Ciekawostką florystyczną rezerwatu jest występowanie roślinności naskalnej z takimi gatunkami jak paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) i zanokcica skalna (Asplenium trichomanes).

Na terenie rezerwatu faunę reprezentują lis (Vulpes vulpes), borsuk (Meles meles) oraz jeleń (Cervus elaphus). Jeśli mamy bardzo dużo szczęścia możemy natknąć się również na wilka (Canis lupus).