Wydawca treści
Historia Nadleśnictwa Węgierska Górka
Początek zorganizowanej formy zagospodarowania lasów nastąpił w I połowie XVIII
w. Wtedy lasy dóbr żywieckich zostały pomierzone i opracowano pierwsze plany
gospodarcze. Las podzielony był na dystrykty, te z kolei na sekcje, których ilość odpowiadała
ilości lat przyjętej kolei rębu. Użytkowanie prowadzone było rębnią zupełną od wschodu na
zachód. Ustalenie etatów użytków rębnych oparte było na „austriackiej taksie kameralnej.
Roczne zręby grupowano w niewielu miejscach, cięcia prowadzone były w długich ostępach.
Z uwagi na słabo rozwiniętą infrastrukturę drogową, brak dróg wywozowych użytkowanie
lasu ograniczało się do drzewostanów bardziej dostępnych. Gospodarka leśna nastawiona była
na produkcję twardego opału, z którego przeważnie wypalano węgiel drzewny na który był
popyt. W wielu miejscowościach budowano piece do przetapiania żelaza, zwane świeżarkami.
Rozwój kopalń węgla, budowa lini kolejowych zwiększały popyt na drewno budulcowe i
kopalniane. Gatunkiem spełniającym wymagania był świerk, którym zalesiano zręby zupełne
i protegowano jego naturalny obsiew.
W 1890r. rozpoczęto pierwsze prace urządzeniowe. Urządzanie oparto na metodzie
kombinowanej masowo-powierzchniowej z wprowadzeniem podziału przestrzennego na
oddziały przy pomocy linii gospodarczych i oddziałowych. Powierzchnia oddziału wynosiła
25-35 ha. Mapa i rejestry powierzchniowe oparte były na mapach katastralnych. Las nadal
użytkowano rębnią zupełną. Zręby roczne z reguły nie przekraczały powierzchni 3 ha, ostępy
obejmowały 3 oddziały.
Utworzono 2 obręby gospodarcze. W reglu dolnym lasy zagospodarowano rębnią
zupełną przyjmując 100 letni wiek rębności. W późniejszych latach kolej rębności obniżono
do 80 lat. W lasach w reglu górnym powyżej 1000 m n.p.m. przyjęto przerębowy sposób
zagospodarowania o 120 kolei rębu.
W planach gospodarczych z 1925 roku już zaczęto zwracać uwagę na hodowlę
drzewostanów mieszanych „do świerka jako głównego rodzaju dodawać trzeba przymieszkę
jodły 7-20%, buka 2% i jawora 0,5%".
W ostatnich latach przed II wojną światową lasy zagospodarowane były rębnią
smugową Wagnera. Użytkowanie przedrębne planowano w wysokości 25% masy użytków
rębnych w drzewostanach od 25 lat. Ścinkę drewna wykonywano w miesiącach maju i
czerwcu, oraz w porze zimowej przy wysokim śniegu, tam gdzie występowały odnowienia
naturalne.
Pod względem administracyjnym całość dóbr żywieckich Habsburgów podzielona
była na tzw. Zarządy podlegające Dyrekcji mieszczącej się w Żywcu. W Dyrekcji było biuro
urządzania lasu, które prowadziło ewidencję posiadłości i kataster gruntów oraz ewidencję
użytkowania w lesie. Zarząd lasowy stanowił jednostkę administracyjną, do której należało:
wykonywanie wszystkich czynności gospodarczych, prowadzenie księgowości, sporządzanie
bilansu rocznego. Zarządem kierował inżynier leśnik, któremu podlegała straż leśna (gajowi,
starsi gajowi, leśni). Do obowiązków strażnika lasowego należało m.in.: służba ochronna w
przydzielonym obwodzie o pow. 200-300 ha, nadzór nad robotami w lesie z zakresu hodowli,
użytkowania, transportu drewna, budowy i konserwacji dróg i mostów, wyróbka i odbiór
materiału drzewnego w lesie oraz ekspedycja.
Odnowienia lasów dokonywano przeważnie sztucznie, sadzeniem lub siewem,
wykorzystywano też odnowienie naturalne. Zręby zupełne po wypaleniu odpadów zrębowych
oddawano stałym robotnikom leśnym pod uprawę rolną gdzie w pierwszym roku sadzono
ziemniaki, zaś w drugim roku siano krzycę (żyto dwuletnie) wraz z nasionami świerka, lub
tuż po zebraniu płodów rolnych sadzono świerka w więźnie 1,3m x 2m. Skład gatunkowy
upraw ustalony w drugiej połowie XIX w. na 60% świerka, 20% jodły, 15% buka i 5%
jawora, ulegał zmianom. Zmniejszał się udział jodły i liściastych na rzecz świerka jako
najbardziej rentownego i najszybciej osiągającego pożądane dymensje gatunku.
Po zakończeniu działań wojennych na żywiecczyźnie, w kwietniu 1945 na podstawie
dekretów PKWN z 1944 roku (z 6 września - o reformie rolnej i 12 grudnia – o przejęciu
lasów) utworzono Nadleśnictwo Państwowe Lipowa i Nadleśnictwo Państwowe Węgierska
Górka. Jako odrębne nadleśnictwa przetrwały do 1973 r. kiedy to w wyniku zmian w
administracji LP zostały połączone w jedno Nadleśnictwo Węgierska Górka z obrębami
Lipowa i Węgierska Górka.