Wydawca treści Wydawca treści

Historia Nadleśnictwa Węgierska Górka

Początek zorganizowanej formy zagospodarowania lasów nastąpił w I połowie XVIII

w. Wtedy lasy dóbr żywieckich zostały pomierzone i opracowano pierwsze plany

gospodarcze. Las podzielony był na dystrykty, te z kolei na sekcje, których ilość odpowiadała

ilości lat przyjętej kolei rębu. Użytkowanie prowadzone było rębnią zupełną od wschodu na

zachód. Ustalenie etatów użytków rębnych oparte było na „austriackiej taksie kameralnej.

Roczne zręby grupowano w niewielu miejscach, cięcia prowadzone były w długich ostępach.

Z uwagi na słabo rozwiniętą infrastrukturę drogową, brak dróg wywozowych użytkowanie

lasu ograniczało się do drzewostanów bardziej dostępnych. Gospodarka leśna nastawiona była

na produkcję twardego opału, z którego przeważnie wypalano węgiel drzewny na który był

popyt. W wielu miejscowościach budowano piece do przetapiania żelaza, zwane świeżarkami.

Rozwój kopalń węgla, budowa lini kolejowych zwiększały popyt na drewno budulcowe i

kopalniane. Gatunkiem spełniającym wymagania był świerk, którym zalesiano zręby zupełne

i protegowano jego naturalny obsiew.

W 1890r. rozpoczęto pierwsze prace urządzeniowe. Urządzanie oparto na metodzie

kombinowanej masowo-powierzchniowej z wprowadzeniem podziału przestrzennego na

oddziały przy pomocy linii gospodarczych i oddziałowych. Powierzchnia oddziału wynosiła

25-35 ha. Mapa i rejestry powierzchniowe oparte były na mapach katastralnych. Las nadal

użytkowano rębnią zupełną. Zręby roczne z reguły nie przekraczały powierzchni 3 ha, ostępy

obejmowały 3 oddziały.

Utworzono 2 obręby gospodarcze. W reglu dolnym lasy zagospodarowano rębnią

zupełną przyjmując 100 letni wiek rębności. W późniejszych latach kolej rębności obniżono

do 80 lat. W lasach w reglu górnym powyżej 1000 m n.p.m. przyjęto przerębowy sposób

zagospodarowania o 120 kolei rębu.

W planach gospodarczych z 1925 roku już zaczęto zwracać uwagę na hodowlę

drzewostanów mieszanych „do świerka jako głównego rodzaju dodawać trzeba przymieszkę

jodły 7-20%, buka 2% i jawora 0,5%".

W ostatnich latach przed II wojną światową lasy zagospodarowane były rębnią

smugową Wagnera. Użytkowanie przedrębne planowano w wysokości 25% masy użytków

rębnych w drzewostanach od 25 lat. Ścinkę drewna wykonywano w miesiącach maju i

czerwcu, oraz w porze zimowej przy wysokim śniegu, tam gdzie występowały odnowienia

naturalne.

Pod względem administracyjnym całość dóbr żywieckich Habsburgów podzielona

była na tzw. Zarządy podlegające Dyrekcji mieszczącej się w Żywcu. W Dyrekcji było biuro

urządzania lasu, które prowadziło ewidencję posiadłości i kataster gruntów oraz ewidencję

użytkowania w lesie. Zarząd lasowy stanowił jednostkę administracyjną, do której należało:

wykonywanie wszystkich czynności gospodarczych, prowadzenie księgowości, sporządzanie

bilansu rocznego. Zarządem kierował inżynier leśnik, któremu podlegała straż leśna (gajowi,

starsi gajowi, leśni). Do obowiązków strażnika lasowego należało m.in.: służba ochronna w

przydzielonym obwodzie o pow. 200-300 ha, nadzór nad robotami w lesie z zakresu hodowli,

użytkowania, transportu drewna, budowy i konserwacji dróg i mostów, wyróbka i odbiór

materiału drzewnego w lesie oraz ekspedycja.

Odnowienia lasów dokonywano przeważnie sztucznie, sadzeniem lub siewem,

wykorzystywano też odnowienie naturalne. Zręby zupełne po wypaleniu odpadów zrębowych

oddawano stałym robotnikom leśnym pod uprawę rolną gdzie w pierwszym roku sadzono

ziemniaki, zaś w drugim roku siano krzycę (żyto dwuletnie) wraz z nasionami świerka, lub

tuż po zebraniu płodów rolnych sadzono świerka w więźnie 1,3m x 2m. Skład gatunkowy

upraw ustalony w drugiej połowie XIX w. na 60% świerka, 20% jodły, 15% buka i 5%

jawora, ulegał zmianom. Zmniejszał się udział jodły i liściastych na rzecz świerka jako

najbardziej rentownego i najszybciej osiągającego pożądane dymensje gatunku.

Po zakończeniu działań wojennych na żywiecczyźnie, w kwietniu 1945 na podstawie

dekretów PKWN z 1944 roku (z 6 września - o reformie rolnej i 12 grudnia – o przejęciu

lasów) utworzono Nadleśnictwo Państwowe Lipowa i Nadleśnictwo Państwowe Węgierska

Górka. Jako odrębne nadleśnictwa przetrwały do 1973 r. kiedy to w wyniku zmian w

administracji LP zostały połączone w jedno Nadleśnictwo Węgierska Górka z obrębami

Lipowa i Węgierska Górka.